آموزش سرامیک در مهندسی مواد
رشته‌ی مهندسی مواد، از رشته‌های محبوب در زیرگروه ریاضی و فیزیک است. همان‌طور که از نام آن پیداست، فرآیند تولید مواد مختلف و علم ساختار درونی و خواص آن در این رشته مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف از رشته‌ی مواد این است که براساس نیازهایی که داریم، بتوانیم مواد دلخواه را تولید کنیم. آموزش مهندسی مواد، ریاضی و فیزیک و شیمی را در کنار علوم مهندسی به‌کار می‌گیرد تا بتواند آن‌چه به عنوان هدف تعیین می‌شود را برآورد کند. دانشجویان رشته‌ی مهندسی مواد می‌توانند برای ادامه تحصیل، گرایش‌های مختلفی را انتخاب کنند. آموزش سرامیک در مهندسی مواد یکی از گرایش‌های محبوب این رشته است که برای ساخت اشیای گوناگون مورد توجه قرار می‌گیرد.
سرامیک
سرامیک در زبان یونانی به معنای سفالینه است. آغاز علم سرامیک، به ساخت اولین سفالینه‌ها توسط انسان برمی‌گردد. در آن زمان، از گل رس برای ساخت اشیای مختلف استفاده می‌شد. در گل رس عناصری مثل آلومینیوم، سیلیسم و اکسیژن وجود دارد که خواص مورد نظر را تأمین می‌کند.
رشته سرامیک چیست؟
مهندسی سرامیک یا به انگلیسی Ceramic engineering دانشی است که برای تولید و ساخت اشیای جامد با مواد غیرآلی و غیر فلزی استفاده می‌شود. همان‌طور که می‌دانید در مهندسی مواد، از عناصر و مواد مختلف برای تولید اشیا گوناگون با ویژگی مورد نظر، استفاده می‌شود. در شاخه‌ی مهندسی سرامیک، توجه روی عناصری مثل سفالینه، چینی، دیرگداز، شیشه، سیمان، مواد رسی، مواد مغناطیس غیر فلزی، فروالکتریک، تک بلورهای مصنوعی و غیره برای ساخت اشیای مختلف خواهد بود.
مهندس سرامیک
مهندس سرامیک شخصی است که در رشته سرامیک تحصیلات خود را به پایان می‌رساند. برای تبدیل شدن به مهندس سرامیک می‌بایست ابتدا مدرک کارشناسی مهندسی مواد را اخذ کرده و سپس برای تحصیلات تکمیلی در مقطع کارشناسی ارشد، شاخه‌ی سرامیک را انتخاب کنیم.
مهندس سرامیک با دانشی که دارد، می‌تواند محصولات متنوعی را تولید کند. این محصولات از جنس موادی هستند که در مهندسی سرامیک مطرح شد. یعنی شیشه، سرامیک، سیمان، آجر، پرسلان و … با روش‌ها و تجهیزات خاص برای تولیدات مهندسی سرامیک به کار می‌روند.
شاید برایتان جالب باشد که مهندس سرامیک، دانش خوبی در زمینه‌ی رشته‌های دیگر مثل رشته مهندسی پزشکی، مهندسی برق و غیره نیز دارد. در حقیقت یک مهندس سرامیک برای آن‌که بتواند ماحصل کار خود را در زمینه‌های مختلف بسط دهد، نیاز به دانش وسیع و کار تیمی با دیگر مهندسان و متخصصان رشته‌های مختلف، خواهد داشت.
گرایش‌های مهندسی مواد
برای ادامه تحصیل در رشته‌ی مهندسی مواد، ۹ گرایش وجود دارد. این ۹ گرایش عبارتند از:
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش شناسایی و انتخاب مواد مهندسی
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش شکل دادن فلزات
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش جوشکاری
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش استخراج فلزات
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش خوردگی و حفاظت از مواد
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش سرامیک
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش نانو مواد
• کارشناسی ارشد مهندسی مواد گرایش آموزش ریخته گری سرامیک
• کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی – بیو مواد
توجه داشته باشید که این ۹ گرایش در سه رشته‌ی کلی گرایش متالورژی صنعتی، گرایش سرامیک و گرایش متالورژی استخراجی و طراحی مواد، ارائه می‌شوند.
چرا آموزش سرامیک در مهندسی مواد اهمیت دارد؟
اهمیت رشته سرامیک به آن دلیل است که مواد سرامیکی، کم هزینه و مرغوب هستند. سرامیک‌ها در برابر حرارت مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند. این مواد هم‌چنین عایق حرارتی خوبی به شمار آمده و در برابر گرما، منبسط نخواهند شد.
به همین دلیل در علوم مختلف، می‌توان از این مواد استفاده کرده و اشیای مورد نیاز را ساخت. تولید دندان‌های سرامیکی (در علم دندان‌پزشکی و دندان‌سازی)، تولید استخوان و مفاصل (برای علوم ارتوپدی) تولید کابل‌های فیبرنوری برای جراحی بدن انسان، تولید پوشش شاتل فضایی و کوره‌های صنعتی و غیره برخی از کاربردهای بااهمیت رشته‌ی مهندسی سرامیک است.
آموزش سرامیک در مهندسی مواد برای چه افرادی مناسب است؟
به‌طور کلی، رشته‌ی مهندسی مواد برای آن دسته از داوطلبانی توصیه می‌شود که به مباحث ریاضی، فیزیک و شیمی علاقه‌مند باشند. اگر بعد از تحصیل در مهندسی مواد، متوجه علاقه‌مندی خود به مباحث شیشه، رنگ، سیمان، انواع پوشش‌ها، دیرگدازها و غیره شدید، احتمالاً ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در گرایش سرامیک مهندسی مواد برای شما انتخاب خوبی خواهد بود.
دیگر علاقه‌مندان نیز می‌توانند از آموزش سرامیک در مهندسی مواد استفاده کنند. البته مطالعه‌ی این آموزش‌ها به خودی خود، می‌تواند دشوار و حوصله‌سربر باشد. مگر این‌که زمینه‌ی اولیه (مطالعات پایه مهندسی مواد) را داشته باشید.
بازار کار رشته سرامیک
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در انتخاب رشته سرامیک در دانشگاه نقش ایفا می‌کند، بررسی وجود بازار کار مناسب است. بیش‌تر افراد علاقه‌مند هستند تا در رشته‌هایی تحصیل کنند که بازار کار مناسب و ایده‌آلی در آن زمینه داشته باشد. خوشبختانه بازار کار رشته سرامیک، متنوع و گسترده است. یک مهندس سرامیک می‌تواند در زمینه‌های مختلف مثل تحقیقات، طراحی، تولید، آزمایش و فروش با صنایع مختلف همکاری داشته باشد. برخی از فرصت‌های شغلی مناسب در رشته سرامیک، در لیست زیر جمع‌آوری شده است.
• تدریس در دانشگاه
• پژوهشگر
• طراح سرامیک
• کارشناس کنترل کیفیت سرامیک
• تکنیسین سرامیک
• مدیر تولید
• مدیر کنترل پروژه
• مدیر ساخت و ساز
• اپراتور آزمایشگاه
• مهندس جوش
• کارشناس فروش
این سمت‌های شغلی، در صنایع مختلف مثل هوا و فضا، خودروسازی، تراکتور سازی، معدن، کشتی سازی، صنایع متالورژی، صنایع تولید لوازم خانگی، صنایه ریخته‌گری، ساخت و ساز، الکترونیک، پزشکی، ذوب آهن، الیاف نوری، ورزش،حمل و نقل و حتی صنایع نظامی کاربرد دارد.
ضمناً به عنوان یک نکته یادآوری می‌کنیم که اگر جنسیت خانم هستید، در خصوص گرایش انتخابی و محیط کار نهایت دقت را به عمل آورید. برخی از گرایش‌ها مانند ریخته‌گری، چندان مناسب خانم‌ها نیست اما برخی از گرایش‌ها و محیط‌های کاری مثل تدریس، تحقیقات، مدیریت و غیره می‌تواند انتخاب خوبی به شمار آید.
درآمد مهندسی سرامیک
در کنار بازار کار، بررسی وضعیت درآمد رشته مهندسی سرامیک نیز برای داوطلبان معیار است. به‌طور کلی، درآمد فارغ‌التحصیلان این رشته، مقدار معقول و مناسبی است. البته با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، امکان تعریف یک رقم معین برای این حوزه وجود ندارد.
مهندسان مواد با کمی تجربه و مهارت بیش‌تر می‌توانند حقوق‌های بالایی نیز داشته باشند.خلاقیت، استعداد، مهارت‌های نرم افزاری و تجربه‌ی کاری از جمله پارامترهایی هستند که می‌توانند حقوق دریافتی یک مهندس سرامیک را به حد بالاتری برسانند.
دروس رشته سرامیک
برای مهندسی سرامیک نیز مانند دیگر رشته‌ها، سرفصل‌ها و دروسی عنوان می‌شود که باید در طی دوران تحصیل، گذرانده شود. برخی از دروس مهم رشته مهندسی مواد عبارتند از:
• ترمودینامیک مواد
• کریستالوگرافی
• خواص مکانیکی
• آنالیز و مطالعه مواد
• فرآیندهای ساخت سرامیک‌ها
• سرامیک دیرگداز
• عملیات حرارتی
• شکل‌دهی فلزات
• انجماد
• فیزیک و شیمی حالت جامد
• اصول مهندسی سرامیک
• مواد خام سرامیکی
• پوشش‌های سرامیکی
• فرآوری سرامیک‌ها
• سیمان و بتن
• خواص الکترونی مواد
• سرامیک‌های نانو ساختار
• رنگ‌های سرامیکی
• شیشه
• خواص مواد سرامیکی
• نفوذ و دگرگونی‌های فازی در مواد
دروس تخصصی گرایش سرامیک در لیست زیر آورده شده است.
• ساختار سرامیک‌ها
• سینتیک مواد
• روش‌های نوین آنالیز مواد
• خواص الکتریکی و نوری سرامیک‌ها
• مواد دیرگداز
• تئوری شیشه
• تئوری پرسلان‌ها
• آزمایشگاه چینی
• فرآیند ساخت سرامیک
• انتقال مطالب علمی و فنی
چطور مهندس سرامیک شویم؟
به طور ساده برای این‌که بتوانید به یک مهندس سرامیک تبدیل شوید، می‌بایست در ابتدا در رشته‌ی مهندسی مواد تحصیل کنید. بعد از اتمام تحصیلات، برای ادامه تحصیل، گرایش مهندسی سرامیک را در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب کنید. بعد از فارغ‌التحصیلی شما یک مهندس سرامیک شده‌اید. البته هنوز برای ورود به بازار کار، حفره‌هایی وجود دارد که می‌بایست با شرکت در دوره‌های متعدد آموزشی یا مطالعه‌ی بیش‌تر کتاب های رشته سرامیک این حفره‌ها را تکمیل کنید.
آیا رشته مهندسی مواد سخت است؟
یکی از چالش‌های انتخاب رشته‌ی مهندسی مواد، بررسی دشوار بودن این رشته است. در نگاه اول چون ریاضی و فیزیک و شیمی از سخت‌ترین دروس به حساب می‌آیند، انتظار می‌رود با دروسی به مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر در مقاطع بالا مواجه شویم. البته این موضوع را نمی‌توان انکار کرد. بلکه دشواری درس‌های دانشگاهی را به تمام رشته‌های مهندسی تعمیم می‌دهیم.
اما آن‌چه در خصوص دشواری رشته مهندسی مواد مطرح می‌شود، تنها به سخت بودن دروس اشاره می‌کند و در مقایسه با دیگر رشته‌های مهندسی، چالش‌های کم‌تری در پروژه‌ها و عمل دیده می‌شود. از سوی دیگر، با توجه به بازار کار خوب و موقعیت درآمدی این رشته، می‌توان گفت که سختی‌های آن ارزش دارد.
به غیر از رشته، می‌توان سختی را برای کار نیز سنجید. باید ذکر کنیم که سختی کار مهندسی مواد، نسبتاً بالا است. یعنی شرایط کاری در محیط شغلی مهندسی مواد، سنگین و سخت به حساب می‌آید. پس اگر برایتان اهمیت دارد، می‌توانید پیش از ورود به رشته مهندسی مواد، در خصوص محیط کاری نیز بررسی کرده و بهتر تصمیم‌گیری کنید. البته نوع محیط کاری نیز اثر بالقوه‌ای در میزان سختی کار دارد.
چرا باید در دوره‌های آموزش سرامیک در مهندسی مواد شرکت کنیم؟
حتماً برای شما نیز این پرسش مطرح می‌شود که با وجود تحصیلات دانشگاهی، شرکت در دوره‌های آموزش سرامیک چه لزوم و اهمیتی دارد. پاسخ به این پرسش را می‌بایست در لزوم تقویت مهارت‌های مهندسین مواد عنوان کرد. تحصیلات دانشگاهی، سواد کلی برای ورود به بازار کار را به فرد ارائه می‌دهد. اما برای کسب مهارت و تقویت آن، می‌بایست دوره‌های متعدد مهارت محور گذرانده شود.
در دوره‌های آموزشی سرامیک، شما کار با نرم افزارهای مختلف مهندسی که در این زمینه کاربرد دارد را یاد می‌گیرید. به علاوه این‌که در سرفصل‌های این دوره‌ها، مفاهیم پیشرفته‌تر و کامل‌تری از آن‌چه به عنوان مهارت در بازار کار مهندسی مواد مورد نیاز است، گنجانده می‌شود.
آموزش سرامیک در مهندسی مواد با مکتب خونه
برای دریافت آموزش‌های تکمیلی در زمینه‌ی مهندسی مواد و مهندسی سرامیک می‌توانید از وب سایت آکادمی مکتب خونه استفاده کنید. در مکتب خونه، بهترین و کامل‌ترین سرفصل‌های آموزشی در این زمینه ارائه می‌شود. دوره‌های آموزشی مکتب خونه به شما کمک می‌کند تا به یک مهندس سرامیک با مهارت‌های پیشرفته تبدیل شوید و در نتیجه فرصت‌های شغلی بیش‌تر و مناسب‌تری برایتان رقم خواهد خورد.