مهندسی مکانیک از رشته‌های بسیار محبوب دانش‌آموزان ریاضی فیزیک است. مباحث کلی در این رشته، مربوط به بررسی حرکت اجسام تحت تأثیر نیروهای مختلف هستند. به عبارت بهتر می‌توان گفت که رشته مهندسی مکانیک، جنبه عملی همه آن چیزی است که در علم فیزیک خوانده‌اید. در این رشته قوانین و اصول علم فیزیک به شما کمک می‌کند تا بتوانید دستگاه‌هایی را طراحی کنید که زندگی را برای افراد ساده‌تر می‌کنند. در این مقاله می‌خواهیم همه آنچه را باید درباره این رشته بدانید با شما در میان بگذاریم.

چه مباحثی در رشته مهندسی مکانیک مطرح می‌شود؟

مهندسی مکانیک دنیای بسیار گسترده‌ای است که در آن همه اصول فیزیکی در کنار شرایط عملی و اقتصادی بررسی می‌شوند. فارغ‌التحصیلان این رشته یاد می‌گیرند که چطور یک قطعه مکانیکی را طراحی کرده و بسازند. همچنین با شیوه‌هایی برای بهینه‌سازی عملکرد آن نیز آشنا خواهند شد. در کنار این‌ها خواهند فهمید که چگونه می‌توان مصرف انرژی را بهینه کرد و انرژی‌ها در طی کار قطعات مکانیکی چطور به هم تبدیل می‌شوند. مهندسان مکانیک با استفاده از دانش خود می‌توانند از مواد مختلف برای تولید قطعات استفاده کرده و مقاومت آن‌ها را بالا ببرند.

گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک

در مقطع کارشناسی، رشته مهندسی مکانیک دارای سه گرایش اصلی است که تنها در چند واحد تخصصی در ترم‌های شش و بالاتر، با هم تفاوت دارند. این گرایش‌ها عبارت‌اند از:

1- طراحی جامدات

در گرایش طراحی جامدات، یک مهندس مکانیک خواهد آموخت که بارگذاری‌های خارجی چگونه می‌توانند بر روی رفتار مواد جامد تأثیر بگذارند. به‌این‌ترتیب می‌توان تغییر شکل این مواد را بررسی کرده و به خواص آن‌ها پی برد. به‌دست‌آوردن این دانش می‌تواند مهندسان مکانیک را برای کار در آزمایشگاه‌های تشخیص کیفیت مواد جامد آماده کرده و به آن‌ها برای طراحی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات با مقاومت موردنظر کمک کند.

2- حرارت و سیالات

در گرایش حرارت و سیالات سیستم‌هایی بررسی می‌شوند که بر اساس تبدیل انرژی یا انتقال حرارت کار می‌کنند. به‌این‌ترتیب فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند سیستم‌های مختلفی را برای صنایع خودروسازی، غذایی یا حرارتی طراحی کرده و یا عملکرد سیستم‌های موجود را بهبود ببخشند.

3- ساخت و تولید

گرایش ساخت و تولید به دو زیرمجموعه قالب‌سازی و ماشین‌ابزار تقسیم می‌شود. در این گرایش افراد با روش‌های طراحی و ساخت ابزارهای مختلف در زمینه جوشکاری و ریخته‌گری آشنا می‌شوند. همچنین اصول طراحی و ساخت ماشین‌آلات پیشرفته مانند ماشین‌های کشاورزی، خودروها، هواپیماها و ماشین‌های نظامی را یاد خواهند گرفت. به‌طورکلی هدف اصلی در گرایش ساخت و تولید، تربیت افرادی باروحیه خلاقانه برای طراحی سیستم‌های پیچیده‌ای است که در هماهنگی با هم بتوانند زندگی افراد را آسان‌تر کنند.

بازار کار رشته مهندسی مکانیک

یکی از اصلی‌ترین نکات برای پیداکردن کار خوب در رشته مهندسی مکانیک، آشنایی با نرم‌افزارهای موجود در این رشته و تسلط بر آن‌ها است. به‌این‌ترتیب دیگر نیازی نیست که برای کسب درآمد از طریق این رشته، خود را محدود به آزمون‌های استخدامی یا شرایط سخت‌کاری در شرکت‌های خصوصی کنید. بلکه می‌توانید به‌صورت مستقل برای خود کار کرده و یا حتی شرکت خودتان را تأسیس کنید. پس باید از ابتدای ورود به این رشته، مهارت‌های عملی و نرم‌افزاری خود را بهبود ببخشید.

در کنار این‌ها شرکت‌ها، کارخانه‌ها و سازمان‌های مختلفی هستند که برای استخدام یک مهندس مکانیک کاربلد، تقاضا می‌دهند. مهندسان مکانیک می‌توانند در شرکت‌های مربوط به تولید و طراحی لوازم‌خانگی، صنعتی و پزشکی مشغول به کار شوند. همچنین فرصت کار در پالایشگاه، نیروگاه، تصفیه‌خانه‌ها، صنایع دفاعی، هواپیماسازی، کشتی‌سازی و خودروسازی برای آن‌ها فراهم شده است.

مهندسان مکانیک به دلیل توانایی زیادی که در طراحی قطعات مختلف دارند می‌توانند به‌عنوان طراح در کارخانه‌های مختلف مشغول به کار شوند. همچنین می‌توانند ربات‌هایی را بسازند که به افزایش بازده تولید کمک می‌کند. این مهندسان می‌توانند در ساخت انواع بالابر، آسانسور و سیستم‌های حمل‌ونقل مفید واقع شده و راهکارهایی را برای استفاده بهینه از انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه بدهند.

ادامه تحصیل در رشته مهندسی مکانیک در داخل کشور

بیشتر دانشگاه‌های مطرح ایران، در مقاطع تحصیلات تکمیلی، گرایش‌های مختلف مهندسی مکانیک را ارائه می‌دهند و افراد می‌توانند تحصیلات خود را در این رشته ادامه دهند. در حال حاضر کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک دارای شش گرایش است که از قرار زیر هستند:

• ساخت و تولید
• طراحی کاربردی
• تبدیل انرژی
• مواد مرکب
• دریا
• ساخت خودرو

همچنین مقاطع بالاتر نیز باتوجه‌به دانشگاه، دارای گرایش‌های مختلفی هستند که در قالب طرح‌های تحقیقاتی مختلف ارائه می‌شوند.

ادامه تحصیل در رشته مهندسی مکانیک در خارج از کشور

یکی از لازمه‌های تحصیل در رشته مهندسی مکانیک در خارج از کشور، تسلط به زبان انگلیسی است. زیرا در بیشتر کشورها، دوره‌های مربوط به این رشته به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند. بسته به کشور و دانشگاهی که انتخاب می‌کنید؛ می‌توانید در گرایش‌های مختلف مهندسی مکانیک تحصیل نمایید. برای مثال گرایش‌های طراحی و ساخت، مکانیک سیالات، مکانیک و سینماتیک، مکاترونیک و کنترل اصلی‌ترین گرایش‌های این رشته هستند که در خارج از کشور ارائه می‌شوند. بهترین دانشگاه‌های جهان برای تحصیل در رشته مهندسی مکانیک عبارت‌اند از:

• MIT
• استنفورد
• کمبریج انگلیس
• دلفت هلند
• هاروارد
• برکلی کالیفرنیا
• پلی‌تکنیک میلان
• میشیگان
• سنگاپور
• کوک استانبول

نکته مهم: تحصیل در برخی از گرایش‌های مهندسی مکانیک در بعضی از کشورها، برای دانشجویان خارجی ممنوع است. به همین دلیل پیش از اقدام برای ارائه درخواست ادامه تحصیل در یک کشور، باید از وجود این گرایش در دانشگاه موردنظر و اجازه تحصیل در آن مطمئن شوید.

هشدار: پیش از ارائه درخواست برای تحصیل در یک دانشگاه، باید مطمئن شوید که دوره‌های آن به زبانی برگزار می‌شوند که برای شما قابل‌فهم است.