حتما برای شما هم پیش آمده مواقعی که به پادکست‌ها و ویدیوهای آموزشی گوش می‌دهید و یا فیلم و سریال انگلیسی زبان می‌بینید، به خاطر عدم آشنایی با تلفظ زبان انگلیسی معنی بسیاری از کلمات و عبارات را متوجه نشده‌اید و این در حالی‌ست که وقتی به زیرنویس و نوشتار آن نگاه می‌کنید، درمی‌یابید که بسیاری از واژه‌ها را می‌شناختید و با خواندن زیرنویس مفهوم را کاملا درک می‌کنید.
حتی اگر گرامر قوی و دایره‌ی لغات وسیعی در چنته داشته باشید، باز هم درست تلفظ کلمات انگلیسی یکی از سخت‌ترین مراحل یادگیری این زبان است. زبان انگلیسی دارای صداهایی است که در زبان فارسی وجود ندارد و این قسمت قطعا یکی از بزرگترین معضلات ما در یادگیری زبان انگلیسی است. برای این که تلفظ صحیحی داشته باشید، چه کارهایی انجام داده‌اید؟ با ما همراه باشید تا یکبار برای همیشه از شر مشکلاتی که ریشه در تلفظ اشتباه دارند، خلاص شوید.
چگونه تلفظ انگلیسی خود را بهبود ببخشیم؟
تلفظ زبان انگلیسی خوب فقط درست ادا کردن صدای کلمات و حروف نیست. ویژگی‌های به همان اندازه مهم دیگری نیز وجود دارند که باید مورد توجه قرار دهید مانند لحن صدا (چگونه لحن صدا در طول جمله تغییر می‌کند. بالا یا پایین می‌رود)، استرس کلمات (کدام کلمات و هجاها هنگام صحبت کردن نیاز به تاکید بیشتری دارند) و گفتار متصل (چگونگی اتصال کلمات در گفتار طبیعی). همه‌ی این ویژگی‌ها در تلفظ خوب نقش دارند. در اینجا تمرین‌هایی برای ارتقا مهارت تلفظ شما در نظر گرفته‌ایم:
1. درست گوش دهید
دقت کنید قبل از اینکه بتوانید سخنران خوبی باشید، نیاز است شنونده‌ی خوبی باشید. شنونده‌ی خوب شنونده‌ای است که هنگام گوش دادن تمامی تمرکز و حواس خود را به کلمات و عباراتی که می‌شنود، معطوف کرده و سعی می‌کند سیر آنچه می‌شنود را دنبال کند.
اگر در ابتدای انجام تمرینات تقویت مهارت لیسنینگ هستید، بسیار طبیعی است که بیشتر اوقات تمرکز خود را از دست بدهید و مفهوم آنچه می‌شنوید را به طور کامل درک نکنید. پس اصلا جای نگرانی نیست. اگر آهسته و مستمر تمرینات را ادامه دهید، قطعا به نتیجه‌ی دلخواه خواهید رسید. در ابتدا از تمرینات کوتاه یک یا دو دقیقه‌ای استفاده کنید و کم‌کم فایل‌های صوتی طولانی‌تر را وارد تمرین‌های روزانه‌ی خود کنید.
این روزها دسترسی به منابع جهت تقویت مهارت لیسنینگ بسیار آسان است. شما می‌توانید از هر منبعی که به آن علاقه دارید استفاده کنید. از موزیک، پادکست و سریال مورد علاقه‌تان گرفته تا فایل‌های صوتی که به هدف آموزش زبان انگلیسی تهیه شده‌اند. همه و همه می‌توانند مهارت شنیداری شما را ارتقا دهند.
2. به نحوه‌ی قرارگیری یا حرکت لب‌ها هنگام تلفظ کلمات دقت کنید
تلفظ کردن یک مهارت فیزیکی است. شما در حال یادگیری تلفظ دهان خود به گونه‌ی جدیدی حرکت می‌دهید و از عضلات مختلفی در صورت استفاده می‌کنید.
یکی از تاثیرگزارترین اصول هنگام تلفظ کلمات حرکت درست لب‌ها است. برای اینکه شکل درست حرکت لب‌های خود را بررسی کنید، یکی از راه‌ها این است که از آینه استفاده کنید. این کار ساده‌ترین راه است برای اینکه چک کنید آیا دهان شما هنگام شکل درستی به خود می‌گیرد یا خیر.
از فایل‌های ویدیویی مانند فیلم‌ها و سخنرانی‌ها استفاده کنید و به شکل دهان کاراکترها هنگام تلفظ کلمات انگلیسی دقت کنید و سعی کنید عینا همان حرکت را تقلید کنید. با این تمرین به مرور فرم درست حرکت لب‌ها را خواهید آموخت.
همچنین در این زمینه راهنماها و تصاویرهای مفیدی به‌صورت آنلاین وجود دارند که به شما کمک می‌کنند یاد بگیرید چگونه دهان خود را حرکت دهید.
3. به نحوه‌ی قرارگیری یا حرکت زبان خود هنگام تلفظ کلمات دقت کنید
همه‌ی ما هنگام صحبت کردن، زبان خود را به منظور ایجاد صدا حرکت می‌دهیم. اما اغلب اصلا متوجه‌ی این موضوع نمی‌شویم و این کار را بدون آنکه به آن فکرکنیم، انجام می‌دهیم. اما الان که قصد داریم تلفظ زبان انگلیسی خود را ارتقا دهیم، زمان آن است که جزئیات حالت‌های مختلف قرارگیری زبان هنگام تلفظ کلمات انگلیسی و تفاوت‌های آن را با زبان فارسی به دقت بررسی کنیم.
به عنوان مثال وقتی ما در زبان فارسی حرف «ر» را تلفظ می‌کنیم، نوک زبان را به سقف دهان می‌چسبانیم، اما در زبان انگلیسی وقتی "r" را تلفظ می‌کنیم، نوک زبان به سقف دهان نمی‌چسبد و زبان حالت رول به خود می‌گیرد و در این حالت اطراف زبان با سقف دهان برخورد می‌کند. در تلفظ این حرف لب‌های شما باید کمی گرد شوند. همین حالا امتحان کنید: کلمه "right" را چند بار بگویید. هنگام صحبت باید احساس کنید هوا بین زبان و بالای دهان شما در جریان است.
4. کلمه را در چند هجا تقسیم کنید
همان‌طور که می‌دانید کلمات از هجاها تشکیل شده‌اند. به عنوان مثال کلمه "English" دارای دو هجا است:eng- lish . بخش کردن واژه‌ها به درست تلفظ کردن آن‌ها کمک می‌کند. یکی از راه‌های هجا کردن کلمات، یادداشت کردن آن‌هاست. کلمات روی کاغذ بنویسید، بین هر هجا فاصله بگذارید یا یک خط بکشید.
توجه کنید که هر هجا باید حداقل یک مصوت داشته باشد (a, e, i, o, u & y). حال سعی کنید کلمه را بخوانید. آرام آن را بخوانید و بعد از هر هجا مکث کنید.
اگر در هجا کردن واژه‌ها مشکل دارید، می‌توانید تعداد هجای کلمات را در سایت How Many Syllables پیدا کنید. این وب‌سایت هجاهای موجود در کلماتی را که جستجو می‌کنید، به شما نمایش می‌دهد و علاوه بر این نحوه‌ی تلفظ صحیح آن‌ها را نیز می‌توانید در این وب‌سایت چک کنید.
5. استرس(تاکید) را به اصوات و کلمات اضافه کنید
در زبان انگلیسی استفاده از استرس در جای درست بسیار در تلفظ صحیح موثر است. کافی است محل استرس کلمات را یاد بگیرید و هجایی که دارای استرس است را با تاکید بیشتر بخوانید. اما چگونه با تاکید بیشتر بخوانید؟ دو راه وجود دارد: اول این که هجایی که دارای استرس است را با صدای بلندتر بخوانید. دوم این که مصوت دارای استرس را کشیده‌تر و طولانی‌تر بخوانید.
استرس برخی از کلمات در زبان انگلیسی دارای قاعده هستند و می‌توانید آن‌ها را حفظ کنید اما بهترین راه یادگیری استرس‌ها گوش دادن به موسیقی و فایل‌های صوتی به زبان انگلیسی و یادگیری آن‌ها به صورت طبیعی است.
استرس درست در تلفظ انگلیسی بسیار مهم است. جابه‌جایی استرس گاها حتی می‌تواند معنی و مفهوم کلمات را تغییر دهد. به‌عنوان مثال کلمه (present) با تاکید بر هجای اول به معنی «هدیه» است اما اگر هجای دوم را تحت تاکید قرار دهیم، نقش فعل می‌گیرد و به معنی «ارائه دادن» می‌شود.
بعضا واژه‌ها با جابه‌جایی استرس روی هجاها می‌توانند اسم یا فعل باشند. برخی از این کلمات عبارتند از: export, import, contract ,object و . . .
6. لهجه‌ای که قصد دارید یاد بگیرید را انتخاب کنید.
حتما هنگام گوش دادن به فایل‌های صوتی و یا هنگام دیدن فیلم‌ها و سریال‌ها متوجه شده‌اید که گویش‌های انگلیسی مختلفی وجود دارد. برخی از این گویش‌ها عبارتند از استرالیایی، نیوزیلندی،کانادایی و آفریقای جنوبی. اما از بین لهجه‌ها دو نوع لهجه بسیار رایج و محبوب است و معمولا آموزش زبان انگلیسی به یکی از این دو لهجه تدریس می‌شود: لهجه بریتانیایی (British) و لهجه امریکایی (American).
انتخاب گویش زبان انگلیسی یکی از اولین انتخاب‌هایی است که در مسیر یادگیری زبان انگلیسی باید صورت گیرد. اما چرا انتخاب لهجه دارای اهمیت است؟ انتخاب لهجه نه تنها بسیاری از واژگانی را که یاد می‌گیرید، تعیین می‌کند بلکه بسیاری از اصطلاحات علی‌الخصوص در مکالمه‌ی عامیانه تفاوت خواهد داشت. این انتخاب بر نحوه تلفظ انگلیسی شما نیز تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال وقتی "" t در وسط کلمه بیاید، در انگلیسی آمریکایی اغلب"" d تلفظ می‌شود، در حالی که در انگلیسی بریتانیایی آن را "" t تلفظ می‌کنند.
7. الفبای فونتیک(phonetic) را یاد بگیرید
الفبای فونتیک یا آوایی بین المللی (IPA) نمایشی بصری از صداهای مختلف است. ممکن است در ابتدا سخت به نظر برسد و احساس کنید شما در حال یادگیری یک زبان جدید هستید. اما بسیار آسان و کاربردی‌ست و کافی است این الفبا را یاد بگیرید تا بتوانید از تمام دیکشنری‌ها به راحتی چگونگی تلفظ کلمات مورد نظر خود را پیدا کرده و یاد بگیرید.
8. آهسته و شمرده صحبت کنید
بسیاری از زبان‌آموزان انگلیسی فکر می‌کنند با سریع صحبت کردن تاثیر بهتری در شنونده ایجاد می‌کنند. اما این یک تصور اشتباه است و معمولا این اتفاق نمی‌افتد. در عوض آرام و شمرده صحبت کردن به شما فرصت می‌دهد تا در مورد آنچه می‌گویید و نحوه بیان آن به خوبی فکر کنید. همچنین باعث می‌شود آرامش بیشتری داشته باشید.
اگر سرعت مکالمه معمول خود را کاهش دهید و از حد نرمال سرعت پایین‌تری داشته باشید، احتمالا برای شما کمی ناخوشایند به نظر خواهد رسید. اما نگران نباشید هنگامی که تسلط کامل را به دست آورید، به صورت خودکار سرعت لازم را هم خواهید داشت. این تمرین باعث می‌شود فرصت کنید همه‌ی اصولی که در راستای تلفظ یاد گرفته‌اید را به کار ببندید و آگاهانه درست تلفظ کنید.
9. در ادا کردن برخی اصوات اغراق کنید
یک روش اثبات شده برای ارتقا تلفظ زبان انگلیسی اغراق کردن در تقلید اصوات است. ممکن است این اغراق به نظر شما خنده‌دار و حتی مضحک به نظر برسد. اما به احساسی که از این کار دریافت می‌کنید، ابدا توجه نکنید و برای بهبود مهارت اسپیکینگ خود از هیچ تلاشی دریغ نکنید. نگران مسخره شدن توسط دیگران هم نباشید زیرا چیزی که در ازای انجام این تمرین به دست می‌آورید ارزشش را دارد.
قاعده این است هنگامی که از شدت اغراق احساس مسخره بودن به شما دست داد، دقیقا در مسیر درستی قرار دارید. این تمرین در فرم‌گیری درست لب‌ها و دهان شما هنگام تلفظ کلمات به شدت مفید خواهد بود.
و اما هدف از انجام این تمرین چیست؟ در نهایت شما به شکلی که دهان شما ایجاد می‌کند عادت خواهید کرد. و دیگر نیازی به اغراق در تلفظ ندارید. و دیگر لازم نیست هنگام صحبت کردن به قوانین تلفظ انگلیسی فکر کنید. این زمانی اتفاق می‌افتد که تسلط کافی را پیدا کنید.
10. هر آنچه را می‌شنوید یادداشت کنید
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم گوش دادن یکی از راه‌های بهبود تلفظ است. برای انجام این تمرین به یک فایل انگلیسی نیاز دارید. یکبار فایل را با سرعت نرمال گوش دهید. بار دوم چند ثانیه را پخش کنید و بعد فایل را متوقف (pause) کنید تا بتوانید آنچه شنیده‌اید، یادداشت کنید. هر اندازه که نیاز است فایل را عقب بزنید و گوش دهید. آن‌قدر که بتوانید همه‌ی آنچه گفته می‌شود را بنویسید و به همین ترتیب این کار را تا انتهای فایل انجام دهید و همه‌ی آنچه شنیده‌اید را روی کاغذ بیاورید.
انجام این تمرین با سریال و فیلم هم قابل اجراست و مزیت آن در این است که می‌توانید پس از آنکه یادداشت برداری شما تکمیل شد، با زیرنویس فیلم چک کنید و ایرادهای خود را شناسایی کنید.
11. با آهنگ‌های انگلیسی هم‌خوانی کنید
موسیقی می‌تواند زمانی که روش‌های دیگر خارج از دسترستان هستند، در دسترس شما باشد. به‌عنوان مثال هنگام پیاده‌روی یا زمان‌هایی در وسایل نقلیه‌ی عمومی در حال تردد هستید. در ابتدا با آهنگ‌های با سرعت خواندن پایین شروع کنید. با قوی کردن مهارت لیسنینگ خود کم‌کم سراغ آهنگ‌هایی با سرعت خواندن بالاتر بروید.
هنگامی که به آهنگ مورد علاقه‌ی خود گوش می‌دهید و با آن هم‌خوانی می‌کنید دیگر نیازی به تمرکز برای جمله‌بندی ندارید و همین باعث می‌شود که بتوانید تمام تمرکز خود را به تلفظ و آهنگ و استرس واژه‌ها معطوف کنید. این کار به مرور لهجه و لحن انگلیسی صحبت کردن شما را ارتقا می‌دهد.
تمرین تلفظ با آهنگ انگلیسی می‌تواند بسیار جالب سرگرم‌کننده باشد. برای این تمرین یکبار آهنگ را گوش دهید و بار دوم متن آهنگ را از اینترنت دانلود کنید و سعی کنید همزمان با گوش دادن به آهنگ به متن آن نیز نگاه کنید. آهنگ را به بخش‌های کوتاه تقسیم کنید و سعی کنید هر دفعه قسمتی را به حافظه بسپارید. این کار را تا اندازه‌ای ادامه دهید که تمام آهنگ را حفظ کرده باشید.
در مرحله‌ی بعد حتی می‌توانید کارائوکه (Karaoke) آهنگی را که تمرین کردید، بسازید و حال و هوای دیگری به یادگیری تلفظ زبان انگلیسی خود بدهید. دو روش رایج برای کارائوکه وجود دارد: اول صدای خواننده به کل از روی آهنگ حذف می‌شود. در روش دوم صدای بسیار ضعیفی از خواننده شنیده می‌شود. برای ساختن کارائوکه اپلیکیشن‌های زیادی وجود دارند که می‌توانید آن‌ها را روی گوشی‌های هوشمند خود به سادگی نصب کنید. Sing! By Smule و The Voice: Sing and Connect دو نمونه از اپلیکشن‌های محبوب در این زمینه هستند.
12. زبان پیچان‌ها (tongue twisters) را تمرین کنیم
همه‌ی ما در زبان فارسی زبان پیچان‌هایی را بلدیم و از آن‌ها برای سرگرمی استفاده کرده‌ایم. برای آن دسته از افرادی که نمی‌دانند از کدام سرگرمی حرف می‌زنیم: «کشتم، شش شپشِ شپش کشِ شش پا را» یا « چه ژست زشتی» شاید بتواند یادآور این سرگرمی جذاب که همه‌ی ما تجربه‌ی آن را داشته‌ایم، باشد.
در زبان انگلیسی نیز زبان‌پیچان‌های جذابی وجود دارند که در عین حال که می‌توانند سرگرمی جالبی تلقی شوند، در ایجاد تسلط در تلفظ انگلیسی نیز سهم موثری خواهند داشت.
به‌عنوان مثال زبان‌پیچان زیر برای تمرین صداهای "s" و "sh" بسیار مفید است:
The shells she sells are sea-shells, I’m sure.
For if she sells sea-shells on the sea-shore
Then I’m sure she sells sea-shore shells.
درست است! بسیار سخت به نظر می‌رسد و نیاز به تمرین و تکرار دارد. برای راحت‌تر حفظ شدن آن می‌توانید این زبان‌پیچان را جمله جمله حفظ کنید. کار را شروع کنید و سعی کنید تمام کلمات موجود را به آرامی، اما به درستی تلفظ کنید. سپس سرعت را بالا ببرید تا جایی که بتوانید آن‌ها را خیلی سریع بگویید. خودتان خواهید دید که این یک روش عالی برای ارتقا مهارت گفتاری شما خواهد بود.
13. همراه با پادکست‌های تلفظ تمرین کنیم
در YouTube ویدیو و پادکست‌های آموزش تلفظ انگلیسی به کرات وجود دارند. به راحتی می‌توانید از آن‌ها در جهت تمرین تلفظ صحیح انگلیسی استفاده کنید. برای مثال English Language Club تعداد زیادی ویدیو با هدف آموزش تلفظ زبان انگلیسی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. Rachel’s English با ادبیات دوستان‌های تلفظ و صحبت کردن با لهجه‌ی امریکایی را آموزش می‌دهد و تمام چیزی را که برای مکالمه‌ی روزمره نیاز دارید، از کانال ریچل به دست خواهید آورد.
اگر از طرفداران پادکست هستید، Pronuncianبیش از 200 فایل صوتی دارد که در آن‌ها صفر تا صد تلفظ اعم از استرس درست کلمات و نحوه بالا و پایین آوردن صدا هنگام مکالمه را خواهید آموخت.
14. صدای خود را ضبط کنید
بدون شناخت ایرادات و آنچه برای تغییر یا بهبود نیاز دارید، پیشرفت امکان‌پذیر نیست. یادگیری آشپزی را در نظر بگیرید. مطمئناً می‌توانید دستورالعمل پخت یک غذا را به صورت آنلاین با سرچ یک دقیقه‌ای پیدا کنید. اما فقط در صورتی غذا باب میل شما خواهد بود که با توجه به ذائقه‌ی خود آن را طبخ کنید. باید تشخیص دهید چه پارامتری در این دستور غذا باید تغییر کند. آیا با توجه با ذائقه‌ی شما خیلی نمکی، شیرین، خشک و ... نیست؟ اگر بتوانید تشخیص دهید، غذایی که درست می‌کنید مطابق سلیقه‌ی شما از آب در خواهد آمد.
تلفظ زبان انگلیسی نیز دقیقا این‌طور است. پس روش مناسب خود را پیدا کنید و آنچه را در پیشرفت تلفظ شما تاثیر مثبتی گذاشته است، ادامه دهید. اما پیش از هر چیزی لازم است نقاط ضعف خود را شناسایی کنید تا بتوانید در راستای تقویت آن‌ها قدم بردارید.
یکی از راه‌هایی که می‌توانید با استفاده از آن مهارت خود را مورد تست قرار دهید این است که هنگام صحبت کردن از خود فیلم بگیرید. اگر از ضبط کننده صدا (voice recorder) استفاده کنید، حالت لب‌ها و دهان خود را نمی‌توانید چک کنید به همین دلیل بهتر است از صحبت کردن خود ویدیو تهیه کنید.
برای انجام این تمرین قسمتی از دیالوگ‌های فیلم یا سریال مورد علاقه‌ی خود را انتخاب کنید. آن را حفظ کنید و سعی کنید دقیقا همان استرس و لحن و آهنگی را که می‌شنوید، تقلید کنید. هنگام گفتن دیالوگ‌ها از خود ویدیو تهیه کنید. بعد می‌توانید طرز صحبت و تلفظ خود را با آنچه در فیلم یا سریال دیده‌اید مقایسه کنید.
اگر احساس می‌کنید تلفظ شما یکسان نیست، از خود چند سوال بپرسید: آیا دهان خود را به روش صحیح حرکت می‌دهید؟ آیا زبان شما در جای مناسب قرار دارد؟ آیا شما بر قسمت درست کلمه استرس گذاشته‌اید؟ از هر آنچه در اینجا تاکنون آموخته‌اید، استفاده کنید.
15. تا جایی که می‌توانید به انگلیسی صحبت کنید
اگر خودتان را در موقعیت‌های صحبت کردن به زبان انگلیسی قرار ندهید، مواقعی که زمان صحبت کردن به این زبان فرا می‌رسد، طبیعتا نگران خواهید شد. صحبت کردن به زبانی غیر از زبان مادری نیز مانند یادگیری هرچیزی نیاز به تمرین مستمر دارد. در نظر داشته باشید یک فوتبالیست برای موفقیت در حرفه‌ی خود روزانه باید ساعاتی را به تمرین بپردازد. تنها تماشا کردن فوتبال و دیدن شوت‌های بازیکنان از یک فرد فوتبالیست نمی‌سازد.
یادگیری تلفظ زبان انگلیسی هم دقیقا به همین شکل است. تا خودتان شروع به صحبت کردن نکنید، تلفظ انگلیسی را یاد نخواهید گرفت. بنابراین برای حرفه‌ای شدن در این زبان ضروری است به طور مستمر روزانه ساعاتی را به یادگیری اسپیکینگ انگلیسی اختصاص دهید.
سعی کنید برای انگلیسی صحبت کردنتان برنامه داشته باشید و در خانه با خود انگلیسی صحبت کنید. برای شروع، فقط تلاش کنید آنچه را که هنگام پختن شام یا آماده شدن برای رخت‌خواب انجام می‌دهید، به زبان انگلیسی بیان کنید. به خودتان قول دهید حداقل چند دقیقه در روز انگلیسی صحبت خواهید کرد.
یادگیری و تمرین زبان انگلیسی را مانند یک بازی در نظر بگیرید، نه چیزی که باید از آن رنج ببرید. هر چیزی که بتواند به شما کمک کند بیشتر درگیر تمرین‌ها شوید، و در شما ایجاد علاقه و کنجکاوی کند، همان چیزی است که شما را به پله‌های بالاتر خواهد برد. پس روش مناسب و مورد علاقه‌ی خود را در یادگیری زبان انگلیسی پیدا کنید و در یاد گرفتن زبان خلاقانه عمل کنید.
تلفظ تنها هنگامی ارتقا می‌یابد که از زبان انگلیسی استفاده کنید. پس قاعدتا هر چه بیشتر از زبان انگلیسی در روزمره‌ی خود بهره ببرید، تلفظ شما بهتر خواهد شد. هیچ یک از راه‌هایی که در اینجا معرفی شد، نتیجه‌ی آنی نخواهند داشت. همه‌ی آن‌ها می‌توانند بخشی از تمرین روزانه‌ی شما باشند. برای گرفتن نتیجه صبور باشید و تمرینات را روزانه و مستمر انجام دهید.
تمرین تلفظ زبان انگلیسی نیز همانند تمرین واژگان و قواعد این زبان، بسیار مهم و ضروری است و جز ارکان اصلی یادگیری شما به شمار می‌رود. با استفاده از این تمرین‌ها به زودی می‌توانید مانند یک نیتیو اسپیکر (native speaker) انگلیسی را صحبت کنید. همواره به یاد داشته باشید که کار نیکو کردن از پر کردن است. بنابراین حتی یک روز را هم نباید از دست بدهید. موفق باشید!