در قراردادها و تعامل‌های کسب‌وکاری به دلایل مختلف اختلاف‌هایی رخ می‌دهد که باید حل‌وفصل شوند. این بروز اختلاف به طور معمول مطلوب طرفین قرارداد نیست و همچنین مواجهه و حل‌وفصل آن نیز معمولاً زمان‌بر و پرهزینه است و بر عدم مطلوبیت آن می‌افزاید.

باید توجه داشت به طور کامل نمی‌توان اختلاف‌های قراردادی و دعاوی حاصل از آن‌ها را حذف نمود و به دلایل مختلف (جامع نبودن قرارداد، برداشت‌های متفاوت، رویکردهای متفاوت طرفین، منافع متفاوت و در مواردی متضاد، اتفاق‌های پیش‌بینی نشده، تغییرات و نظایر آن) بروز اختلاف قراردادی و به تبع آن دعاوی قراردادی کاملاً محتمل است و باید برای آن‌ها چاره‌اندیشی شود.

برای مواجهه با اختلاف‌های قراردادی و حل‌وفصل آن‌ها و در نتیجه کاهش دعاوی و زمان و هزینه حل‌وفصل گزینه‌های مختلفی پیش روی طرف‌های قراردادی وجود دارد.

این گزینه‌ها طیفی را تشکیل می‌دهند از مذاکره تا دادرسی و پیگیری از طریق مراجع قضایی. مهم‌ترین و پرکاربردترین رویکردهای این طیف (در کشور ما) عبارتند از:

مذاکره / میانجی‌گری / داوری (حکمیت) / دادرسی و پیگیری قضایی

شناخت این گزینه‌ها، اصول حاکم بر آن‌ها و پیامدهای استفاده از هر روش از لحظه آغاز تعاملات دو طرف قرارداد (حتی پیش از امضا و تنفیذ قرارداد) کمک می‌کند قرارداد با چشم باز منعقد شده، راهبری گردد و در نهایت خاتمه پیدا کند.

به طور معمول در این طیف گزینه‌ها، سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش مذاکره است و با حرکت به سمت چپ، علاوه بر افزایش زمان و هزینه (البته معمولاً)، اختیار و کنترل طرفین اختلاف بر فرآیند کاهش می‌یابد و اصول مورد توافق یا قوانین تأثیر بیشتری بر فرآیند حل‌وفصل اختلاف خواهند داشت.

در دوره آموزشی روش‌های حل‌وفصل اختلاف‌های قراردادی (دعاوی قراردادی)، بر سه روش مذاکره، میانجی‌گری و داوری تمرکز خواهد شد و در مورد دادرسی و پیگیری قضایی موضوعی بیان نخواهد شد.( این موارد در حوزه مدیریت پروژه به شما کمک زیادی خواهد کرد.)

به نظر می‌رسد اطلاع مدیران کسب‌وکارها از الزامات و اصول این سه رویکرد کمک می‌کند اختلاف‌ها در زمانی کوتاه‌تر و مؤثرتر حل‌وفصل شوند.

در تنظیم مطالب دوره تلاش شده‌است موضوعات مستقل از صنعت و ابعاد قرارداد مورد توجه قرار گیرند و تبیین شوند، به‌گونه‌ای که در بیشتر صنایع و بیشتر قراردادها کاربرد داشته باشد. بااین‌حال باید توجه داشت در مواردی راهکارها و الگوهای خاصی در صنایع وجود دارند که به‌عنوان راهکار خوب (Good Practice) پذیرفته شده‌اند و حل‌وفصل اختلاف‌ها علاوه بر آموزه‌های این دوره مستلزم شناخت راهکارهای مورد اشاره هم می‌باشد.

نکته مهم دیگری که در استفاده از مطالب این دوره باید مورد توجه قرار گیرد، آن است که آموزه‌های آن جایگزین بهره‌گیری از مشورت و همفکری مشاوران حقوقی و وکلا نمی‌شود و مطالب آن کمک می‌کند مدیران با متخصصان مورد اشاره زبان مشترک داشته باشند و از کمک آن‌ها بیشتر و مؤثرتر استفاده کنند.

مطالب دوره در قالب چهار بخش اصلی سازماندهی شده‌است:

(۱) اختلاف قراردادی واقعیت انکارناپذیر

(۲) مذاکره

(۳) میانجی‌گری

(۴) داوری یا حکمیت

در پایان تأکید بر این نکته ضروری است که هدف حذف اختلاف‌ها و دعاوی قراردادی به طور کامل نیست، بلکه هدف آشنایی با گزینه‌های حل‌وفصل این اختلاف‌ها و کاهش دعاوی قراردادی احتمالی در سریع‌ترین زمان و با کم‌ترین هزینه برای طرفین قرارداد می‌باشد. به امید اینکه این دوره باعث تحقق این هدف گردد.