مهندسی برق از رشته‌های برتر برای دانش‌آموزانی است که در رشته ریاضی فیزیک درس می‌خوانند. تحصیل در این رشته نیاز به پیش‌زمینه محاسباتی قوی دارد؛ بنابراین می‌توان گفت که رشته نسبتاً سختی به شمار می‌رود و تنها کسانی از پس آن برمی‌آیند که علاقه زیادی به مدارهای مختلف و محاسبات طولانی داشته باشند. در این مقاله می‌خواهیم هرآنچه را باید درباره تحصیل در این رشته بدانید؛ با شما در میان بگذاریم.

چه مباحثی در رشته مهندسی برق مطرح می‌شود؟

در رشته مهندسی برق شما با دستگاه‌ها و سیستم‌های الکتریکی آشنا شده و وارد دنیای الکترومغناطیس می‌شوید. در این رشته یاد خواهید گرفت که چگونه یک مدار الکتریکی را طراحی و حل کنید. همچنین تا حد زیادی با سخت‌افزارهای موجود در این حوزه و نحوه کار آن‌ها آشنا خواهید شد. در کنار این‌ها کار با سیستم‌های الکتریکی در مقیاس‌های مختلف را یاد خواهید گرفت و با مواد سازنده آن آشنا می‌شوید.

گرایش‌های رشته مهندسی برق

یکی از چالش‌هایی که در زمان انتخاب رشته یا ورود به دانشگاه در رشته برق وجود دارد؛ انتخاب گرایش‌های مختلف این رشته است. در حال حاضر مهندسی برق در چهار گرایش در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود که عبارت‌اند از:

1- برق مخابرات

در این گرایش افراد با مخابرات نوری و امواج مخابراتی آشنا خواهند شد. همچنین یاد می‌گیرند که چطور ارتباط میان کاربران را بهینه کنند. این گرایش دارای دو زیرمجموعه میدان و سیستم است. در زیرمجموعه میدان، بهترین وسایل برای انتقال امواج بررسی شده و در زیرمجموعه سیستم، تبدیل سیگنال‌ها به یکدیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

2- برق قدرت

این گرایش یکی از رشته‌های پول‌ساز در دنیا محسوب می‌شود که با تولید و انتقال جریان برق سروکار دارد. به همین دلیل در این گرایش شما علاوه بر آشنایی با نحوه کار نیروگاه‌های تولید برق و راهکارهای افزایش بازدهی آن‌ها، با شیوه انتقال برق و توزیع آن در شبکه‌های مختلف نیز آشنا خواهید شد

3- برق کنترل

در برق کنترل شما می‌توانید باتوجه‌به شرایط یک سیستم، ورودی‌ها و خروجی‌های آن را کنترل کنید. به‌این‌ترتیب می‌توان یک قطعه با شکل خاص را تولید کنند. همچنین مهندسان برق کنترل می‌توانند در اتوماتیک کردن خطوط تولید نیز نقش مؤثری را ایفا کنند. ماهیت گرایش کنترل، محاسبات و ریاضیات است؛ به همین دلیل ممکن است در این گرایش به طور مستقیم با سیستم‌های الکتریکی سروکار نداشته باشید.

4- برق الکترونیک

در گرایش برق الکترونیک، شما با تأثیری که الکترون‌ها بر روی توسعه دستگاه‌ها و قطعات مختلف دارند؛ آشنا خواهید شد. به‌این‌ترتیب می‌توانید سیستم‌های الکترونیکی را تجزیه کرده و یا آن‌ها را طراحی کنید. همچنین با شیوه‌های نگهداری از این سیستم‌ها نیز آشنا خواهید شد.

نکته مهم: برای تحصیل در مقطع کارشناسی مهندسی برق، گرایش‌های مختلف تنها در چند واحد خاص با هم تفاوت دارند که در ترم‌های آخر تحصیلی ارائه می‌شوند؛ بنابراین دروس پایه برای تمامی این گرایش‌ها، یکسان خواهد بود.

بازار کار رشته مهندسی برق

رشته مهندسی برق در قسمت‌های مختلفی از زندگی ما کاربرد دارد و شما می‌توانید در زمان فارغ‌التحصیل شدن از این رشته، وارد حوزه‌های کاری مختلفی شوید. مهم‌ترین نکته برای ورود به بازار کار در این رشته، آشنایی کامل با نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای موردنیاز است. واضح است که بازار کار تنها به یک فارغ‌التحصیل با نمرات بالا نیاز ندارد؛ بلکه شما باید بتوانید با چالش‌های موجود در این زمینه مواجه شده و راه‌حل‌های مؤثری را برای حل آن‌ها ارائه دهید.

یک فارغ‌التحصیل رشته برق می‌تواند در زمینه تولید و طراحی انواع مدارها و وسایل الکتریکی فعالیت کند. به‌عنوان‌مثال رایانه و گوشی‌های هوشمند امروزی، نمونه‌های بسیار خوبی از قدرت مهندسی برق هستند. همچنین سیستم‌های مکانیزه در کارخانه‌ها، ربات‌ها و سنسورها نیز همگی دست‌پرورده مهندسان برق هستند. شما می‌توانید با دانشی که در این رشته به دست می‌آورید؛ در پروژه‌های فضایی و یا حتی طراحی و تولید دستگاه‌های پزشکی نیز مشغول به کار شوید.

سازمان‌هایی که متقاضی استخدام مهندسان برق هستند؛ عبارت‌اند از:

1- مخابرات و شرکت‌های مخابراتی
2- صداوسیما
3- نیروگاه‌های برق
4- وزارت برق
5- شرکت‌های طراح برد و وسایل الکتریکی
6- شرکت‌هایی که با دستگاه‌های الکتریکی سروکار داشته و نیاز به یک مهندس ناظر برای کنترل این سیستم‌ها دارند.
7- صنایع دفاع
8- کارخانه‌های خودروسازی
9- کارخانه‌های آهن
10- کارخانه‌های سیمان

نکته مهم: در رشته مهندسی برق، چند واحد تحصیلی اجباری با عنوان کارآموزی قرار گرفته که به دانشجویان این رشته فرصت می‌دهد تا در طی یک دوره سه تا شش‌ماهه، در یک شرکت مشغول به کار شده و مهارت‌های عملی خود را بهبود ببخشند. این فرصتی است که دانشجویان می‌توانند از آن برای استخدام و یا راه‌اندازی یک کار شخصی در آینده استفاده کنند.

ادامه تحصیل در رشته برق در داخل کشور

برای افرادی که تمایل دارند تحصیلات تکمیلی خود را در رشته مهندسی برق در داخل کشور بگذرانند؛ می‌توانند در 15 گرایش مختلف برای دوره کارشناسی ارشد و در گرایش‌های تخصصی‌تر، برای دوره‌های بالاتر تحصیل کنند. این گرایش‌ها طبق دفترچه انتخاب رشته آزمون ارشد عبارت‌اند از:

1- مدارهای مجتمع الکترونیکی

2- الکتروآکوستیک

3- جنگ الکترونیک

4- شبکه‌های مخابراتی

5- کنترل

6- مخابرات نوری

7- مخابرات سیستم

8- مخابرات امن و رمزنگاری

9- سامانه‌های برقی حمل‌ونقل

10- افزاره‌های میکرو و نانوالکترونیک

11- سیستم‌های قدرت

12- الکترونیک قدرت و ماشین‌های الکتریکی

13- مخابرات میدان و موج

14- برنامه‌ریزی و مدیریت سیستم‌های انرژی الکتریکی

15- سیستم‌های الکترونیک دیجیتال

این گرایش‌ها در دانشگاه‌های مختلفی مانند تهران، شریف، امیرکبیر، تبریز، شیراز، یزد، فردوسی مشهد، شهید رجایی، بوعلی سینا، زنجان، شهید باهنر، اصفهان، علم و صنعت و دیگر دانشگاه‌های مطرح کشور ارائه می‌شوند.

ادامه تحصیل در رشته برق در خارج از کشور

ادامه تحصیل در رشته برق، فرصت بسیار خوبی برای دانشجویان این رشته است. دانشجویانی که با نرم‌افزارها به‌خوبی آشنا بوده و مهارت‌های عملی خوبی برای کار با سیستم‌های الکتریکی دارند و یا کسانی که می‌توانند از پس طراحی یک سیستم الکتریکی و الکترونیکی برآیند؛ می‌توانند فرصت خوبی را برای ادامه تحصیل رد خارج از کشور به دست آورند.

تعدادی از بهترین دانشگاه‌های جهان برای ادامه تحصیل در رشته برق عبارت‌اند از:

• تورنتو
• آلبرتا
• مک مستر
• ویکتوریا
• آکسفورد
• برکلی
• کلمبیا
• ان یو اس سنگاپور
• امپریال لندن
• دانشگاه صنعتی دارمستات Darmstad
• دانشگاه صنعتی مونیخ