برنامهریزی حمل و نقل، علمی است که زمینهساز فرایند تعریف سیاستها، سرمایهگذاریها و طرحهای توسعه سیستم ترابری برای آمادهسازی نیازهای آینده برای جابهجایی مناسب و بهینه مسافران و کالا است. ابزار تحلیل مورد استفاده در فرایند برنامهریزی حمل و نقل، سیستم مدلسازی حمل و نقل شهری (Transportation Modeling System (TMS)) نامیده میشود که اغلب بهعنوان فرایند چهار مرحلهای شناخته میشود. TMS دارای چهار مرحله است که عبارتند از:
برنامهریزی حمل و نقل ارتباط نزدیکی با تصمیمگیریهای کلان در پروژههای کوچک و بزرگ شهری و دولتی دارد.برای ایجاد یک سیستم ریلی در یک کریدور یا کریدورهای شهری، پیشنیاز این تصمیم انجام مطالعات جامع حملونقل و ترافیک آن شهر و تأیید آن مطالعات (توسط وزارت کشور) بر ضرورت و لزوم احداث آن شیوه ریلی است. توسعه خطوط اتوبوس و ایجاد سامانه اتوبوس تندرو شهری، ایجاد نواحی طرح ترافیک، قیمتگذاری بر پارک حاشیهای، ایجاد سناریوهای توسعه پارکینگ طبقاتی و مثالهای مختلفی ازایندست، همگی نیازمند اخذ تأیید و تصدیق مدلهای نامبرده بر ضرورت و اهمیت آنها میباشد و بدون مدلسازیهای ذکر شده و بررسی و تحلیل سناریوهای متصور، امکان تصمیمگیری درست وجود نخواهد داشت. در نتیجه، برنامهریزان حملونقل، هم نقش فنی و هم نقش هماهنگکننده را در تصمیمهای کلان ترابری شهری ایفا میکنند. سیاستمداران اغلب دیدگاهها، اهداف و خواستههای متفاوتی دارند. برنامهریزان حملونقل با ارائه اطلاعات کارشناسی به تصمیمگیرندگان، به آنها در اتخاذ تصمیم مناسب کمک میکنند.
این درس جزو دروس اجباری رشته مهندسی حمل و نقل و جزو دروس اصلی مقطع کارشناسی ارشد گرایش مهندسی راه و ترابری رشته مهندسی عمران است.
این دوره طی 24 جلسه در بهار 1401 در دانشکده عمران دانشگاه تهران ارائه شدهاست
نوید خادمی، عضو هیئتعلمی دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تهران است. وی دوره پسادکتری برنامهریزی حملونقل را در سالهای 2015 – 2016 در لابراتوار Thema در Cergy Paris University در پروژهای از آژانس ملی تحقیقات فرانسه (ANR) سپری کرده است. ایشان دکترای مهندسی برنامهریزی حملونقل خود را از دانشگاه علم و صنعت ایران به همراه یک سال فرصت مطالعاتی در پروژه Sustain City کمیسیون اروپا اخذ کرده است و کارشناسی ارشد مهندسی عمران گرایش راهوترابری خود را (1382-1384) از دانشگاه تهران دریافت نموده است. از سمتهای وی میتوان به مدیر مرکز مطالعات راه و حملونقل (CTS) دانشگاه تهران و مؤسس و مدیر آزمایشگاه گرافیک رایانهای در مهندسی عمران (CGC) دانشگاه تهران اشاره کرد.