تحلیل دینامیک های سیستم (بهار ۱۳۹۴)

در سال ۱۹۵۰ میلادی، دینامیک سیستم از طریق استاد دانشگاه MIT که اسم او جی فورستر بود، ارائه شد. فورستر اعتقاد داشت که مغز انسان به صورت خطی و یک طرفه مسائل اجتماعی را تفسیر می‌کند و قادر نیست تمام جوانب را در نظر بگیرد. بنابراین باید از یک سیستم چند حلقه‌ای که قادر به تحلیل پدیده‌های متفاوت است استفاده کرد. فورستر توانست با استفاده از دینامیک سیستم، مشکلات مربوط به شرکت جنرال الکتریک را کشف کند و درصدد بهبود آن برآید. بعدها با استفاده از پیشرفت در زمینه کامپیوتر، استفاده از دینامیک سیستم گسترش پیدا کرد. 

درباره دینامیک سیستم بیشتر بدانیم

تحلیل دینامیک سیستم‌ها System Dynamics که اسم دیگر آن سیستم‌های پویا و پویاشناسی سیستمی است، یک نگرش رایانه‌ای و سیستمی نسبت به طراحی استراتژی‌ها است. این رویکرد رایانه‌ای، کارکرد خود را از شبیه‌سازی و مدل‌سازی رایانه‌ای که بر طبق نظریه سیستم‌های بازخورد گرفته است، انجام می‌دهد.

رویکرد تحلیل دینامیک‌های سیستم، همانطور که از نام آن پیدا است یک رویکرد تحلیلی به شمار می‌رود. از دینامیک سیستم‌ها برای حل مشکلات اقتصادی، مدیریتی و اجتماعی کمک می‌گیرند. دینامیک سیستمی با توجه به تعامل متقابل، وابستگی متقابل و بازخورد اطلاعات، تعریف می‌شود. 

زمان استفاده از دینامیک سیستم

از دینامیک سیستم، زمانی استفاده می‌شود که در سازمان‌ها، با تصمیمات پیچیده و مهمی مواجه می‌شوند و به دنبال بینش و عملکرد مفیدی هستند که بر دهه‌های آینده تاثیر بسزایی بگذارد. دینامیک سیستم به این سازمان کمک می‌کند تا کلیه معایب و مزایا را در نظر بگیرند و آن‌ها را بسنجند و در نهایت با بینشی یک‌پارچه، واکنش درست و به جایی نشان دهند. در چنین مواقعی استفاده از صفحات سیستمی نمی‌تواند کارآمد باشد چرا که در این صفحات رویدادهایی که احتمال وقوعشان است تعریف نمی‌شوند. 

مدل‌سازی و شبیه‌سازی در دینامیک سیستم

دینامیک سیستم بر طبق یک نظریه عملی بنا شده است و هدف آن گاهی اوقات می‌تواند یک درک نظری یا بهبود مسائل سیاسی باشد. به همین منظور است که دینامیک سیستم، به دنبال یک روش مدل‌سازی گسترده‌تر است که برای بازخورد مسائل، موارد مهم را ثبت و ضبط می‌کند و همچنین ساختارهای مهمی را نشان می‌دهد که شامل غیر خطی بودن یا تجمع متغیرهای حالت‌ها است. مدل‌سازی بر اساس پارامترها و ایجاد اطمینان در نتیجه داده‌های به دست آمده است. 

کاربرد دینامیک سیستم

دینامیک سیستم در اوایل تنها برای فعالیت‌های مشخصی در حوزه اقتصاد و مدیریت می‌توانست راه‌گشا باشد، اما به تدریج و با گسترش علم و تجهیزات امروزی، اکنون به عنوان یک تحلیل‌گر قوی برای کلیه مسائل، مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنها به چندین موضوع محدود نمی‌پردازد. با این وجود از کاربردهای دینامیک سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. 

•  علوم پایه

در این قسمت، دینامیک سیستم از مدل‌سازی و فرموله کردن مسائل فیزیکی، مطالعه و بررسی پدیده‌های زیست‌شناسی به طور کامل حمایت می‌کند. 

• مهندسی

در خصوص سیستم داده‌ها، مهندسی برق، مهندسی عمران، شبیه‌سازی معامله پیستون‌ها و مهندسی مکانیک است. 

•  پزشکی

در خصوص سلامت رفتاری و همچنین مطالعه سایر مسائل پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

• علوم انسانی

بررسی عملکرد کارکنان که در زمینه مدیریت فعالیت دارند، و مطالعه عرضه و تقاضا در مسائل اقتصادی. 

چگونه می‌توان یک مدل مطمئن ساخت؟

مدل دینامیک سیستمی به صورت سفارشی برای هر موضوعی می‌تواند در اختیار کارشناسان قرار بگیرد. طراح مدل دینامیک باید در کلیه مراحل ساخت، با مشتری در خصوص همه مسائل ضروری صحبت کند تا در نتیجه، مدل کارآمدی تهیه نماید. تغییر سطح متغیرها از نکات مهمی است که طراح مدل باید در نظر بگیرد. یک مدل مناسب باید تمام متغیرها را در خود داشته باشد و متغیرهای غیر ضروری را حذف کند و در این صورت تصمیم‌گیری‌های ممکن و موجود باقی مانده و گزینه‌هایی که تاثیر ندارند حذف خواهند شد.