آشنایی با گوش دادن موثر و فعال

گوش دادن فعال یک مهارت اجتماعی مهم است. این مهارت نقش موثری در ایجاد ارتباط موفق و بهبود روابط اجتماعی دارد و به صمیمیت و همدلی میان افراد منجر می‌شود. این توانایی، کلید همه‌ی ارتباطات موثر است. به عنوان یک کوچ، اولین گام برای برگزاری یک جلسه کوچینگ مناسب، توانایی گوش دادن به شیوه‌ای موثر است. تا زمانی که یک کوچ از ماهیت و معنای دقیق یک سوال یا مشکل مُراجع خود آگاه نباشد، نتیجه‌ای که از جلسه می‌گیرند، ممکن است دقیقاً آن چیزی نباشد که مُراجع نیاز دارد. مهارت‌ گوش دادن فعال به کوچ‌ها کمک می‌کند تا هسته اصلی یک موضوع را مشخص کنند و شروع به کار با عمق بیشتر کنند. بنابراین، گوش دادن فعال یک عامل اساسی در ایجاد رابطه مثبت با مراجعه کننده است.

هدف از گوش دادن فعال چیست؟

هنر گوش دادن فعال به شما کمک می‌کند اعتماد ایجاد کنید و موقعیت‌ها و احساسات دیگران را درک کنید. به نوبه خود، این مهارت به شما قدرت می‌دهد تا حمایت و همدلی مناسبی با مراجع خود داشته باشید. برخلاف گوش دادن انتقادی، گوش دادن فعال به جای پاسخ دادن به حرف افراد، به دنبال درک درست مساله خواهد بود. هدف این است که طرف مقابل شنیده شود، تایید شود و در جهت یافتن راه حل مناسب قرار گیرد.

دلایل اهمیت گوش دادن فعال

ایجاد عادت به گوش دادن فعال می تواند تأثیرات مثبتی در بسیاری از زمینه‌های کلیدی زندگی شما داشته باشد که مهم‌ترین این زمینه‌ها به صورت مواردی هستند که در ادامه خواهند آمد.

روابط اجتماعی

توانایی شما در گوش دادن فعالانه در رابطه با یکی از اعضای خانواده یا دوستی که دوران سختی را پشت سر می‌گذارد، یک مهارت ارتباطی ارزشمند است. این به شما کمک می‌کند تا زمانی که طرف مقابل واقعاً می‌خواهد شنیده شود، نظرات و راه حل‌های خود را ارائه نکنید. شنونده فعال بودن در روابط، خود مستلزم این است که بدانید مکالمه بیشتر درباره مخاطب شما خواهد بود تا شما. این امر به ویژه زمانی که طرف مقابل از نظر عاطفی پریشان بوده بسیار مهم است.

محل کار

اگر در محل کار در یک موقعیت نظارتی هستید یا اغلب با همکارانتان تعامل دارید، گوش دادن فعال بسیار مهم است. این مهارت به شما کمک می‌کند تا مسائل را درک کرده و برای ایجاد راه حل‌ها همکاری کنید. همچنین نشان دهنده صبر شما خواهد بود.

جامعه

تکنیک‌های گوش دادن فعال مانند تأمل کردن، پرسیدن سؤالات باز، جستجو، شفاف‌سازی و تماشای زبان بدن دیگران، به شما کمک می‌کند تا در هنگام ملاقات با افراد جدید، روابط خود را توسعه دهید. معمولا افرادی که شنوندگان فعال و همدل هستند، در شروع و حفظ مکالمات خوب عمل می‌کنند.

تفاوت شنیدن با گوش دادن چیست؟

بهتر است برای پاسخ به سوال مهارت گوش دادن موثر چیست، ابتدا به سراغ تفاوت اصلی آن با شنیدن برویم؛ چون تعریف این دو مفهوم در تمایز آن‌ها نسبت به دیگری است. همه ما می‌دانیم که شنیدن و مهارت شنیدار یکی از اصلی‌ترین راه‌های یادگیری و پیشرفت انسان در زندگی شخصی و اجتماعی است؛ با این حال بسیاری از افراد تنها با شنیدن ارتباط خوبی برقرار می‌کنند و گوش سپردن به کل ماجرا را از یاد می‌برند. به طور کلی، بین شنیدن صرف و گوش سپاری همراه با تمرکز فرق زیادی است.

برای درک این موضوع به آخرین باری که پیاده‌ روی کردید دقت کنید. شما در یک خیابان شلوغ یا خلوت قدم زدید و انسان‌ها، مغازه‌ها، اتفاقات و موارد مختلف زیادی را دیدید اما آیا چیزی به خاطر دارید؟ جزئیات اصلی مانند رفتارهای رانندگان، عابرین پیاده، مغازه‌داران و مثال‌های مشابه را به ذهن سپرده‌اید؟ قطعا نه! اغلب ما بیننده هستیم اما تماشاگر نه. شنیدن هم به همین شکل است.

مزایای گوش دادن فعال

گوش دادن یعنی احترام به طرف مقابل زمانی که ما با دقت به سخنان طرف مقابل گوش می‌دهیم، آن شخص متوجه می‌شود که حرف‌های او برای ما اهمیت دارد و او هم سعی می‌کند به بهترین نحو سخنان خودش را ارائه دهد؛ بنابراین باعث احترام متقابل می‌شود.

گوش دادن باعث ایجاد روابط می‌شود

وقتی شما به حرف‌های دیگران خوب گوش می‌کنید این حس را به فرد مقابل منتقل می‌کنید که برای او ارزش قائل هستید و او را درک کرده و در واقع در حال برقراری ارتباط محکم و قوی هستید. همین موضوع زمینه‌ساز گفت‌وگوی هرچه بیشتر و ایجاد صمیمیت می‌شود .همچنین در گوش دادن فعال، ارائه بازخورد مناسب از سخنان مخاطب، نشان می‌دهد که شما احساسات فرد را درک کرده و با او همدلی می‌کنید.

گوش دادن باعث کمک به خودمان و دیگران می‌شود

گوش کردن نه تنها برای طرف مقابل اهمیت دارد، بلکه وقتی شنونده خوبی باشیم برای خودمان هم سودمند است؛ چرا که باعث مستحکم تر شدن روابط و همچنین ایجاد اعتماد در طرف مقابل می‌شود.

ایده‌های جدید خلق می‌شود

هر فردی که صحبت می‌کند می‌تواند با بیان دیدگاه‌های خود ایده‌های جدیدی را در اختیار شما قرار دهد؛ بنابراین زمانی که به دقت به صحبت‌های دیگران گوش می‌کنید، در اصل می‌توانید از بین کلمات و جملات آن‌ها وارد دنیای تازه‌ای شوید و ایده‌های تازه‌ای را کشف کنید.

چطور مهارت گوش دادن موثر را در خود تقویت کنیم؟

در واقع افراد باید بتوانند مهارت گوش دادن را در شرایط و محیط‌های گوناگون بکار بگیرند و با حذف موانع گوش دادن به افزایش این مهارت در خود کمک کنند. سه رکن اساسی گوش دادن فعال عبارتند از: توجه، نحوه برخورد و سازگاری. توجه، مستلزم هماهنگی کامل با کلمات و حرکات گوینده است. رفتار صحیح، نگرش مثبت بوده و سازگاری به معنای مطابقت زبان بدن و واکنش‌های شما در مقابل صحبت گوینده است.

راهکار برای تقویت مهارت گوش دادن

وقتی شخص دیگری در حال صحبت کردن است، با دقت گوش دهید تا دقیق حرف‌های او را درک کنید. به او زمان بدهید تا صحبتش تمام شود. وسط حرفش نپرید، جمله‌اش را ادامه ندهید و حرفش را قطع نکنید. نگذارید رشته کلام از دست او خارج شود. این امر باعث می‌شود که فرد مقابل بیشتر احساس درک شدن و پذیرفته شدن را از جانب شما دریافت کند.

از قضاوت عجولانه بپرهیزید

وقتی حرف طرف مقابل‌تان را قطع می‌کنید، این کار باعث ناراحتی طرف مقابل شده و همچنین باعث می‌شود منظور طرف مقابل را درست و کامل متوجه نشوید. قبل از هر گونه پیش داوری و یا سوال پرسیدن، اجازه دهید مخاطب‌تان حرفش را تمام کند؛ سپس پیغام او را تجزیه و تحلیل کرده و پاسخ او را بدهید.

رابطه چشمی برقرار کنید

برقراری تماس چشمی نشان دهنده احترام و توجه شما به مخاطبتان است. فراموش نکنید که دور از هر گونه حواس پرتی، تمام توجه خود را به مخاطب خود بدهید.

سوال بپرسید

خودتان را مجبور کنید خوب گوش بدهید تا بتوانید سوال بپرسید. سوال پرسیدن می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت گوش دادن را در خودتان تقویت کنید. با این کار نشان می‌دهید صحبت های طرف مقابل برایتان اهمیت دارد.

در هنگام گوش دادن، گوینده را تایید کنید

زمانی که گوینده در حال صحبت است، با استفاده از کلماتی نظیر «موافقم، دقیقا» صحبت‌های او را تایید کنید تا نشان دهید حرف‌هایش را درک می‌کنید. همچنین اگر چیزی گفته شد که خلاف نظر شما بود، خود را جای طرف مقابل قرار دهید و با ذهنیتی باز به قضایا نگاه کنید تا بتوانید به یک استدلال محکم در جهت اثبات مخالفت‌تان دست پیدا کنید.

خلاصه کردن گفته‌های طرف مقابل

بعد ازاتمام صحبت‌های طرف مقابل، با بیان خلاصه‌ای از اطلاعات دریافتی، به او نشان دهید که به صحبت‌های او توجه کافی داشته‌اید. این کار اعتماد فرد را افزایش می‌دهد و حاکی از خوب گوش دادن شما است.

حضور داشته باشید

خیال پردازی‌ها را کنار بگذارید. این کار مانع توجه به صحبت‌های طرف مقابل می‌شود. سعی کنید ذهن خود را به صحبت‌های طرف مقابل متمرکز کنید.

مکثِ اثرگزار داشته باشید

این روش هم برای گوینده و هم برای شنونده بسیار مناسب است. زمانی که مکث کنید، سرعت مکالمه کمتر می‌شود و می‌توانید نکات کلیدی را راحت تر دریافت کنید.

اثربخشی گوش دادن فعال خود را ارزیابی کنید

اصول ما مهارت‌های شنیداری خود را بدیهی می‌دانیم؛ اما واقعیت این است که معمولاً آن طور که باید به طور مؤثر گوش نمی‌دهیم. پذیرش، برخورد مناسب با احساسات مردم و تلاش برای درک درست آنچه که دیگران فکر می‌کنند، همگی نیازمند مهارت گوش دادن فعال هستند.

سخن پایانی

در این مطلب به توضیحی درباره آموزش مهارت گوش دادن مؤثر و تقویت مهارت شنیداری پرداخته شد. با فراگیری این مهارت، می‌توانید روابط اجتماعی خود را بهبود بخشیده و دایره دوستی و روابط خود را گسترش دهید. برای این کار می‌توانید راهکارهایی که در این مطلب به آن اشاره شد؛ انجام دهید. اگر به فکر تقویت جدی مهارت گوش دادن خود هستید با شرکت در دوره آموزش مهارت گوش دادن اولین و مهم‌ترین قدم در این راستا را بردارید.